قبح تجریقبیح بودن مخالفت اعتقادی مکلّف با احکام شرعی است. ۱ - تعریفقبح تجرّی، به معنای قبیح بودن نفس تجرّی و مخالفت اعتقادی با دستورهای مولا است. ۲ - نظر اصولیوندر میان اصولی‌ها اختلاف وجود دارد که آیا « تجرّی »، مانند « معصیت » قبیح بوده و موجب استحقاق سرزنش و عقاب می‌گردد یا خیر. در این مورد سه نظر وجود دارد: ۱. مشهور فقهای متقدم معتقدند تجری، قبیح و حرام است و موجب استحقاق عقاب نیز می‌گردد. مرحوم « آخوند خراسانی » نیز این نظر را قبول دارد؛ ۲. مرحوم « شیخ انصاری » و پیروان او اعتقاد دارند تجری حرام نبوده و موجب استحقاق عقاب نمی‌گردد و فقط بر قبح فاعلی دلالت داشته و موجب استحقاق سرزنش و مذمت متجری می‌شود؛ ۳. مرحوم « صاحب فصول » بر این باور است که تجری حرام بوده و سبب استحقاق عقوبت می‌گردد، مگر در جایی که مکلف به تحریم آن چه که واجب توصلی است، اعتقاد داشته و آن را انجام دهد. [۸]
محمدی، علی، شرح رسائل، ج۱، ص۲۸.
۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۲۷، برگرفته از مقاله «قاعده تجری». |